1. W ciągu trzech miesięcy oddano pół miliona opakowań kaucyjnych

  2. System kaucyjny zostanie rozszerzony?

  3. W jaki sposób pobierana jest kaucja?

Na początku października w Polsce wprowadzono system kaucyjny, co oznacza, że do napojów w butelkach plastikowych (do 3 l), metalowych puszkach (do 1 l) i szklanych butelkach wielorazowego użytku (do 1,5 l) ma być doliczana kaucja, którą można odzyskać po oddaniu opakowania. Kaucja wynosi 50 groszy w przypadku butelek plastikowych i puszek, a 1 zł w przypadku wielorazowych butelek szklanych. O tym, czy dane opakowanie jest objęte kaucją, informuje znak kaucyjny nadrukowany na etykiecie lub puszce. To dwie strzałki tworzące prostokąt z napisem „kaucja” i z jej kwotą.

Do końca 2025 r. obowiązuje trzymiesięczny okres przejściowy, który ma pozwolić producentom i sklepom sprzedać napoje w opakowaniach sprzed wprowadzenia systemu kaucji i zastąpić je nowymi, kaucyjnymi.

Przepisy dają producentom napojów możliwość zdecydowania – niezależnie od okresu przejściowego – że nie przystąpią do systemu kaucyjnego, godząc się na płacenie tzw. opłaty produktowej, czyli de facto kary za niezrealizowanie minimalnych poziomów selektywnej zbiórki.

W ciągu trzech miesięcy oddano pół miliona opakowań kaucyjnych

Podczas konferencji prasowej podsumowującej pierwszy miesiąc funkcjonowania systemu kaucyjnego w Polsce, wiceminister Anita Sowińska stwierdziła, że zasady zwrotu zostały przez społeczeństwo przyjęte „bardzo pozytywnie”.

Przedstawiła dane, z których wynika, że w listopadzie do obrotu trafiło 60 mln opakowań ze znakiem kaucji. Jednak od października do listopada 2025 wypłacono klientom kaucję za 500 tys. opakowań. Wiceminister ma jednak nadzieję, że w przyszłym roku liczba opakowań objętych systemem kaucyjnym będzie szybko rosła.

Zaznaczyła, że napoje w opakowaniach nieobjętych kaucją mogą być nadal sprzedawane do wyczerpania zapasów. „To bardzo ważne, by przy zakupach sprawdzić, czy opakowania nie należy oddać w systemie kaucyjnym” – mówiła podczas konferencji. Dodała, że niektóre sklepy wprowadzają promocje i zbierają opakowania nieoznaczone znakiem kaucji, co jest działaniem prośrodowiskowym.

System kaucyjny zostanie rozszerzony?

Ze słów wiceszefowej resortu wynika jednak, że rozważane są korekty systemu. Powiedziała, że w przyszłości resort chciałby włączyć do systemu kaucyjnego opakowania standardowe szklane wielokrotnego użytku. Zaznaczyła, że jest to „duże wyzwanie logistyczne, które jest jeszcze przed nami”.

„Nie wykluczamy zmian i włączenia jednorazowego szkła, nie jest to jeszcze postanowione, musimy poddać to pod konsultacje społeczne” – zdradziła Sowińska.

W przyszłości system kaucyjny rozwijany ma być w oparciu o opakowania standardowe, szklane, wielokrotnego użytku, bo to one są najbardziej ekologiczne. Jednak jak przyznała Sowińska, jest to duże wyzwanie dla legislatora, ponieważ trzeba określić obowiązki wszystkich instytucji, w tym operatorów. „Musimy określić, jak takie opakowanie powinno wyglądać, więc jeszcze dużo pracy przed nami” – wyjaśniła.

W jaki sposób pobierana jest kaucja?

Kaucja pobierana ma być od każdego wprowadzonego na rynek napoju w opakowaniu objętym systemem. Zwrot kaucji użytkownikowi końcowemu następuje również za pomocą systemu, bez konieczności okazywania paragonu nabycia napoju. Oddawane opakowania powinny być puste, nie mogą być zgniecione i muszą mieć czytelny kod kreskowy na etykiecie oraz logo systemu kaucyjnego. Kaucja jest osobną pozycją na paragonie.

System kaucyjny ma zachęcić konsumentów do zwrotu opakowań. Jego głównym celem jest podniesienie poziomów selektywnej zbiórki opakowań po napojach i osiągnięcie unijnych progów recyklingu. Zgodnie z nimi w latach 2025-2028 poziom selektywnej zbiórki odpadów ma sięgnąć 77 proc. w przypadku butelek jednorazowego użytku z tworzyw sztucznych (o pojemności do 3 l), metalowych puszek (o pojemności do 1 l) oraz butelek szklanych wielokrotnego użytku (o pojemności do 1,5 l). Od 2029 r. próg ten wzrośnie do 90 proc.

Jak wskazywali przedstawiciele resortu klimatu, dotychczasowym sposobem zbiórki opakowań (wrzucenie do żółtego pojemnika lub worka) udawało się w Polsce zebrać maksymalnie ok. 45 proc. wprowadzonych na rynek butelek PET. System kaucyjny ma pozwolić osiągnąć w Polsce poziom ich zbiórki na poziomie przekraczającym 90 proc.

Płaca minimalna w 2026 roku. Marcelina Zawisza w „Graffiti”: Ludzie realnie zbiedniejąPolsat News