Niedobór paliwa w Rosji spowodował zmniejszenie liczby stacji benzynowych sprzedających benzynę. Od 28 lipca do 22 września ich liczba zmniejszyła się o 2,6 proc. — to 360 obiektów, pisze rosyjski serwis Kommiersant, powołując się na dane firmy analitycznej OMT-Consult. Jednocześnie zaznacza, że w niektórych regionach niedobór benzyny jest znacznie bardziej odczuwalny.
Na południu Rosji benzyna zniknęła z mniej więcej co szóstej stacji, a w anektowanym Krymie i Sewastopolu liczba stacji z dostępną benzyną zmalała dwukrotnie. Władze anektowanego Krymu poinformowały o zmniejszeniu dostaw benzyny, tłumacząc tę sytuację spadkiem produkcji w kilku rafineriach, niekorzystnymi warunkami pogodowymi (które zablokowały przeprawę przez Cieśninę Kerczeńską), oraz innymi problemami logistycznymi.
Poza regionami Południowego Okręgu Federalnego oraz Krymem i Sewastopolem znaczne ograniczenia podaży benzyny odnotowano w obwodzie rostowskim, w republice Mari El i w Żydowskim Obwodzie Autonomicznym. Tam liczba stacji sprzedających benzynę skurczyła się o 12-14 proc. O problemach w dostawach informowali także gubernatorzy obwodów biełgorodzkiego i niżnonowogrodzkiego.
Braki zaczęli odczuwać nawet mieszkańcy Moskwy i okolic.
Na niektórych stacjach benzynowych Łukoil zakazano sprzedaży benzyny w kanistrach, a nawet zaprzestano obsługi kart paliwowych. Zakłócenia w dostawach dotknęły również obwody leningradzki, riazański i inne. W niektórych regionach sprzedawano „na głowę” tylko 10–20 litrów paliwa.
Zamknięte dystrybutory na stacji benzynowej, Moskwa, Rosja, 26 września 2025 r.MAXIM SHIPENKOV / PAP
Ceny biją rekordy
Niedobór paliwa w kraju odbił się również na giełdowej wartości benzyny. Ceny benzyny AI-92 przez trzy dni z rzędu ustanawiały nowe rekordy. Tak więc 24 września tona tej odmiany na giełdzie w Petersburgu kosztowała 73 tys. 600 rubli (prawie 3200 zł), zyskując w ciągu dnia 0,05 proc. Benzyna AI-95 podrożała nieco bardziej — o 0,27 proc. i kosztowała 79 tys. 390 rubli za tonę (ok. 3450 zł). W tym samym czasie cena oleju napędowego spadła o 0,20 proc. do 72 tys. rubli za tonę (ok. 3174 zł).
Ekspert Uniwersytetu Finansowego i Funduszu Narodowego Bezpieczeństwa Energetycznego Igor Juszkow uważa, że ceny paliwa rosną również z powodu ataków ukraińskich dronów na rosyjską infrastrukturę naftową. Dodaje, że koszty napraw po atakach dronów są uwzględnione w ostatecznej cenie benzyny.
— Kiedy zaczęły się intensywne ataki na rafinerie, zaobserwowaliśmy panikę na rynku. Wiele osób zauważyło, że ceny rosną, a niektórzy z pośredników zaczęli wykupywać produkty naftowe na zapas, tworząc tym samym gorączkowy popyt na giełdzie. To jeszcze bardziej podniosło ceny
— wyjaśnia ekspert.
Ponadto przypomina, że od 1 stycznia w kraju podwyższono akcyzę na benzynę i olej napędowy o 14,5 i 16 proc. — Daje to znaczny wzrost akcyzy, który faktycznie jest uwzględniony w cenie każdego litra benzyny i oleju napędowego. Stąd wzrost cen — kontynuuje Juszkow.
Rosja nie była na to przygotowana
Produkcja benzyny w Rosji spadła o około 10 proc. z powodu planowanych remontów i „incydentów”, mówi Kommiersantowi jeden z uczestników rynku, który chciał zachować anonimowość. Nie podał konkretnych przykładów, ale prawdopodobnie miał na myśli ataki ukraińskich dronów.
Według danych serwisu w styczniu średnia dzienna produkcja benzyny w Rosji wynosiła 123 tys. 600 ton. W pierwszej połowie sierpnia wskaźnik ten wyniósł 102 tys. 200 ton, a we wrześniu — 110–112 tys. ton dziennie.
Uczestnicy rynku tłumaczą obecny deficyt benzyny wyczerpaniem zapasów niezależnych sprzedawców.
Z kolei eksperci mówią o celowym wypieraniu niezależnych graczy z rosyjskiego rynku przez duże firmy naftowe, które koncentrują dostawy na własnych sieciach stacji i utrzymują ceny poniżej hurtowych.
Według danych firmy analitycznej OMT-Consult spośród stacji należących do dużych firm naftowych benzynę przestało sprzedawać tylko 0,8 proc., podczas gdy wśród niezależnych stacji — aż 4,1 proc.
Analitycy z OMT-Consult ostrzegają, że z powodu koncentracji rafinerii i baz paliwowych w zachodniej części kraju, oraz dużej zależności prywatnych sieci stacji od regularnych dostaw, istnieje ryzyko pogłębienia się deficytu. Ich zdaniem niezależni operatorzy są bardziej wrażliwi na wahania cen i problemy logistyczne.
Dalszy ciąg artykułu pod materiałem wideo
Drogi wyjścia
Rosyjskie władze uznają problem niedoboru benzyny, ale próbują się tłumaczyć porą roku.
— Oczywiście, w trybie pilnym Ministerstwo Energii wraz z Ministerstwem Transportu, koleją i koncernami naftowymi pracują nad zwiększeniem produkcji i zapewnieniem dostaw na rynek krajowy. Oznacza to, że obecnie rzeczywiście występuje niewielki deficyt produktów naftowych, który jest pokrywany ze zgromadzonych zapasów — zapewnia wicepremier do spraw rozwoju gospodarczego i kompleksu paliwowo-energetycznego Aleksander Nowak.
Rząd ma w najbliższych dniach przedłużyć całkowity zakaz eksportu benzyny do końca 2025 r. dla wszystkich uczestników rynku. Jest to decyzja nieplanowana, ponieważ pierwotnie władze planowały wznowić eksport benzyny we wrześniu-październiku. Podobną decyzję podjęto w sprawie eksportu oleju napędowego.