Materiał jest aktualizowany
Literacka Nagroda Nobla 2025 przyznana. Oto laureat
Literacka Nagroda Nobla 2025 przyznana (na zdjęciu: medal Wisławy Szymborskiej)Lukasz Gagulski / PAP
Królewska Szwedzka Akademia Nauk ogłosiła tegorocznego laureata Nagrody Nobla z literatury.
Krótko po godz. 13. czasu polskiego sekretarz Szwedzkiej Akademii ogłosił nazwisko laureata w dziedzinie literatury. Jedno z najważniejszych literackich wyróżnień na świecie otrzymał w tym roku węgierski pisarz László Krasznahorkai.
Pisarza doceniono „za jego fascynującą i wizjonerską twórczość, która w obliczu apokaliptycznego terroru potwierdza siłę sztuki”.
Krasznahorkai znany jest polskim czytelnikom jako autor „Szatańskiego tanga” czy „Melancholii sprzeciwu”.
Ostatnią wydaną w Polsce powieścią węgierskiego pisarza jest „Wojna i wojna”, która ukazała się w 2011 r. W przyszłym roku nakładem Czarnego ukażą się z jego dorobku nominowany w 2018 r. do Międzynarodowego Bookera „A świat trwa” oraz „Szatańskie tango później”. Na podstawie dzieł Krasznahorkaiego, m.in. „Szatańskiego tanga”, powstały filmy wyreżyserowane przez przyjaciela pisarza, Bélę Tarra.
Członek Akademii Szwedzkiej wspomniał, że rozmawiał już z laureatem o grudniowym spotkaniu, kiedy Węgrowi zostanie wręczona nagroda.
Literacka Nagroda Nobla przyznawana jest od 124 lat.
103 wyróżnienia przyznano mężczyznom. Wśród nich znalazł się również najmłodszy laureat w historii literackiego Nobla — Rudyard Kipling nagrodzony w 1907 r. w wieku 41 lat.
Przypomnijmy: wśród polskich noblistów znaleźli się Henryk Sienkiewicz, który w 1905 r. — jako pierwszy Polak — otrzymał nagrodę za całokształt twórczości, w 1924 r. nagrodzono Władysława Reymonta za epopeję narodową „Chłopi”, w 1980 r. literackiego Nobla otrzymał Czesław Miłosz za całokształt twórczości literackiej. Dwa ostatnie Noble w tej dziedzinie trafiły do kobiet: Wisławy Szymborskiej (1996 r.) i Olgi Tokarczuk (2018 r.).
Dalszy ciąg artykułu pod materiałem wideo
Nagroda Nobla to złoty medal i kaligrafowany dyplom.
Od 2023 r. wartość nagrody pieniężnej w każdej z sześciu dziedzin wzrosła do 11 mln koron szwedzkich, czyli ponad 4 mln zł.
Literacka Nagroda Nobla. Informacje
Literacka Nagroda Nobla przyznawana jest od 1901 r. Cztery razy wyróżniono nią dwie osoby jednocześnie, a siedem razy w ogóle nie wyłoniono laureata. W przeciwieństwie do innej prestiżowej nagrody literackiej — Nagrody Bookera, przyznawanej za jedną powieść — Nobel z literatury stanowi zazwyczaj uhonorowanie całokształtu twórczości.
Wśród nagrodzonych dotąd pisarzy znalazło się jedynie 18 kobiet.
Od 2018 r., kiedy literackiego Nobla otrzymała Tokarczuk, nagroda przyznawana jest naprzemiennie kobietom i mężczyznom.
Przed rokiem wyróżnienie trafiło do pochodzącej z Korei Południowej Han Kang. Był to pierwszy literacki Nobel w historii tego kraju. Pisarkę nagrodzono oza „intensywną prozę poetycką, która mierzy się z historycznymi traumami i obnaża kruchość ludzkiego życia”. „Jest wyjątkowo wyczulona na połączenia między ciałem a duszą, żywymi i martwymi. Jej poetycki i eksperymentalny styl czyni z niej innowatorkę w dziedzinie współczesnej prozy” — przekazano w uzasadnieniu.
„Zdaniem wielu znaleźliby się oczywiście tacy, którzy bardziej zasługiwali na Nobla. Z drugiej strony nie jest jednak tak, że nagroda dla Han Kang jest czymś niezasłużonym: bo to rzeczywiście kawałek bardzo dobrego pisarstwa” — komentował przed rokiem w rozmowie z Amelią Sarnowską dla Onetu dr Jakub Czernik z Wydziału Polonistyki UJ.
Dwa lata temu medal noblowski odebrał pochodzący z Norwegii Jon Fosse, minimalista słowa, którego Akademia nagrodziła „za nowatorskie sztuki i prozę, które dają wyraz niewysłowionemu”. „Był w gronie faworytów, ale wiadomo, że to grono jest dość szerokie” — komentował wówczas dla Onetu polski wydawca Fossego, Krzysztof Cieślik.