Prawa autorskie: Fot. MONEY SHARMA / AFPFot. MONEY SHARMA / …
Nie żyje Dick Cheney Zaloguj się, aby zapisać na później
Był jest jednym z najbardziej wpływowych wiceprezydentów Stanów Zjednoczonych. Pełnił tę funkcję podczas dwóch kadencji prezydenckich George’a Busha juniora. Polityk zmarł w wieku 84 lat.
„Cheney stał się symbolem nadużyć kampanii antyterrorystycznych oraz fatalnie błędnych założeń i kiepskiego planowania, które przekształciły początkowo udaną inwazję na Irak w krwawe bagno”.
„Do końca życia Cheney nie wyraził żalu, przekonany, że po prostu zrobił to, co było konieczne, aby odpowiedzieć na bezprecedensowy atak na kontynentalne Stany Zjednoczone, w którym zginęło prawie 2800 osób i który doprowadził do prawie dwóch dekad wojen zagranicznych, dzielących naród i zmieniających jego politykę”.
W 2015 roku powiedział CNN o wojnie w Iraku: „To była słuszna decyzja. Wierzyłem w to wtedy i wierzę teraz”.
Przez dziesięciolecia Cheney pozostawał jedną z najbardziej widocznych i kontrowersyjnych postaci w polityce Waszyngtonu.
Co poszło źle? Idea inwazji na Irak pojawiła się w wąskim kręgu tzw. neokonserwatystów. Byli to amerykańscy intelektualiści i publicyści, głoszący ideę świata unipolarnego – czyli zdominowanego po zakończeniu zimnej wojny i rozpadzie Związku Radzieckiego w 1992 roku przez jedno supermocarstwo, Stany Zjednoczone – oraz idee amerykańskiego mesjanizmu. USA były, ich zdaniem, powołane do tego, aby otwierać świat na ideały amerykańskiej demokracji i zanieść ją do krajów, które jej nie doświadczają, jako prezent od USA dla ludzkości.
Demokracja, prawa kobiet, wolność słowa, niezależne sądownictwo miały być dziejowym zadaniem i powołaniem Ameryki.
Celem miało być także otwarcie nowych krajów na inwestycje i handel z USA.
Neokonserwatyści byli skupieni wokół małego think-tanku „Project for the New American Century”, założonego w 1997 roku przez Williama Kristola i Roberta Kagana. Z 25 założycieli aż 10 trafiło na wysokie stanowiska w administracji prezydenta George’a W. Busha, który wygrał wybory w 2000 roku (należał do nich zarówno Rumsfeld jak i Dick Cheney, który został wiceprezydentem). PNAC głosił doktrynę „liberalnego interwencjonizmu”, dopuszczając możliwość zbrojnej interwencji w celu szerzenia liberalnych i demokratycznych idei.
O śmierci Cheneya poinformowała jego rodzina. Polityk zmarł na skutek powikłań zapalenia płuc oraz choroby serca i naczyń. Przez większość życia Cheney miał problemy z sercem i przeżył kilka zawałów. Po przeszczepie serca w 2012 roku prowadził aktywne życie na emeryturze, nazywając operację „darem samego życia”.
„Przez dziesięciolecia Dick Cheney służył naszemu narodowi, m.in. jako szef personelu Białego Domu, kongresmen stanu Wyoming, sekretarz obrony i wiceprezydent Stanów Zjednoczonych” – czytamy w oświadczeniu rodziny, które cytuje Sky News. „Był wspaniałym i dobrym człowiekiem, który nauczył swoje dzieci i wnuki miłości do ojczyzny oraz życia pełnego odwagi, honoru, miłości, życzliwości i wędkarstwa muchowego. Jesteśmy niezmiernie wdzięczni Dickowi Cheneyowi za wszystko, co zrobił dla naszego kraju”.
Jak pisze CNN, Dick Cheney jest jednym z najbardziej wpływowych wiceprezydentów – pełnił tę funkcję w latach 2001- 2009 w administracji Republikanina George’a W. Busha – współczesności. Jest określany jako główny inicjator „wojny z terroryzmem”, który wciągnął Stany Zjednoczone w wojnę w Iraku „w oparciu o błędne założenia”.
Rankiem 11 września 2001 roku podczas ataku terrorystycznego na World Trade Center w Nowym Jorku Cheney przebywał w Białym Domu. Jak wspominał, od razu uznał to za celowe działanie, akt terrorystyczny. Postanowił pomścić ataki zorganizowane przez Al-Kaidę i wzmocnić władzę Stanów Zjednoczonych na Bliskim Wschodzie, kierując się neokonserwatywną doktryną zmiany reżimu i wojny prewencyjnej.
CNN zaznacza, że Cheney wspominał później, jak „ataki te zrodziły w nim przytłaczające poczucie odpowiedzialności za dopilnowanie, aby podobny atak na ojczyznę nigdy się nie powtórzył”. Według portalu mylące są przekonania, że to Cheney był jedyną siłą napędową wojny z terroryzmem i amerykańskich działań w Iraku i Afganistanie. Ówczesne relacje świadczą o tym, że to prezydent Bush określał się mianem „Decydującego”.
Jak zaznacza CNN, w ostatnich latach życia Cheney nieco zmienił poglądy, krytykował Donalda Trumpa (choć w 2016 roku go popierał) za co w dużej mierze został wykluczony ze swojej partii. W wyborach prezydenckich 2024 roku Cheney poparł kandydatkę partii Demokratycznej Kamalę Harris.