Rewolucja w umowach. Nadchodzi ważna reforma. Test PIP już budzi wątpliwości

Państwowa Inspekcja Pracy (PIP) opracowała listę pytań mających na celu ocenę, czy dany rodzaj umowy z pracownikiem powinien być traktowany jako etat – informuje „Dziennik Gazeta Prawna”.

Test etatu PIP już budzi wątpliwości

Eksperci, którzy mieli okazję zapoznać się z propozycją, wyrażają obawy, że zaproponowane pytania nie uwzględniają w pełni realiów rynkowych, ani aktualnego orzecznictwa sądów pracy. Dodatkowo, liczba pytań nie gwarantuje jednoznacznego ustalenia rodzaju umowy.

„To skandal”. Musiała dojść do paczkomatu Inpost. Oto co ją spotkało

Krytyka dotyczy również nieodpowiedniego rozłożenia akcentów w pytaniach. Wskazuje się, że blisko jedna czwarta z nich dotyczy wynagradzania, a niewystarczająca uwaga poświęcona została kluczowemu kryterium, czyli kierownictwu pracy.

Gazeta podkreśliła, że zgodnie z zapewnieniami PIP „lista nie będzie miała charakteru wiążącego”.

„To nie będzie dokument, którym można się obronić przed kontrolą. (…) Inspektor pracy zachowa pełne prawo do weryfikacji rzeczywistego stanu faktycznego. To (lista PIP – przyp. red.) wyłącznie narzędzie pomocnicze” – powiedział „DGP” główny inspektor pracy Marcin Stanecki.

PIP szykuje falę kontroli

Państwowa Inspekcja Pracy przygotowuje się do dużej reformy, która wejdzie w życie na początku 2026 r. Dzięki nowym przepisom inspektorzy będą mogli przekształcać umowy cywilnoprawne w umowy o pracę, jeśli stwierdzą, że istnieją ku temu podstawy.

PIP przeprowadzi 200 kontroli celowanych, które mają dotyczyć wyłącznie weryfikacji przestrzegania zakazu zatrudniania pracowników na umowach cywilnoprawnych w warunkach, które faktycznie wskazują na stosunek pracy.

Reforma przewiduje także wzrost zatrudnienia w PIP o 360 osób, co jest niezbędne do realizacji nowych obowiązków.

Według danych GUS na koniec września 2024 r. w Polsce było 2,43 mln osób wykonujących pracę na podstawie umów zlecenia i pokrewnych

Główny Inspektor Pracy o reformie

– Nowe przepisy są odpowiedzią na dotychczasową sytuację, gdy składając pozew do sądu o ustalenie istnienia stosunku pracy, inspektor musi nastawić się na proces trwający 2-3 lata. Bez większych nadziei na zwycięstwo, szczególnie gdy zmęczony taką procedurą pracownik traci zainteresowanie tym procesem i przed sądem mówi wprost, że nie chce już przekształcenia kontraktu na etat – mówił w wywiadzie dla money.pl Marcin Stanecki, Główny Inspektor Pracy.

Przekonywał, że szykowana na przyszły rok reforma rządowa nie wywoła masowego przekształcania nieprawidłowo zawartych umów w etaty.

– Przecież są sytuacje, kiedy takie samozatrudnienie czy umowy cywilnoprawnej są w pełni racjonalne i uzasadnione. Osobiście uważam, że trzeba ludziom zostawić swobodę zawierania umów. Jeżeli ktoś chce zawrzeć umowę doraźną, krótką, jest emerytem, to dlaczego go uszczęśliwiać etatem? Studenci też preferują umowy cywilnoprawne, nie chcą się wiązać. Wiele czynników wchodzi tu w grę – mówił Stanecki na początku września.