Polska dopiero wchodzi w erę systemu kaucyjnego. Od 1 października 2025 r. producenci, handel i konsumenci uczą się nowego sposobu gospodarowania opakowaniami po napojach. Jak podkreślają eksperci, stawką jest nie tylko sprawny recykling, ale też zaufanie społeczne i przyszłość gospodarki o obiegu zamkniętym.
- System kaucyjny w Polsce działa od 1 października 2025 r., ale jego wdrożenie potrwa do końca 2026 r.
- Polska stanie się jednym z największych rynków kaucyjnych w Europie, bo będzie w obrocie nawet 15 mld opakowań rocznie.
- Zdaniem wiceminister klimatu i środowiska Anity Sowińskiej, pierwsze efekty systemu kaucyjnego będzie można ocenić na początku 2027 r., zarówno pod kątem środowiskowym, jak i ekonomicznym.
Fundacja RECAL wraz z Krajową Izbą Gospodarczą zorganizowały w Warszawie kolejne Seminarium Kaucyjne, poświęcone postępom we wdrażaniu systemu kaucyjnego w Polsce. W spotkaniu uczestniczyli przedstawiciele Ministerstwa Klimatu i Środowiska, operatorzy, posłowie, eksperci oraz branża napojowa. Dyskutowano o stanie przygotowań, roli Rozszerzonej Odpowiedzialności Producenta (ROP), a także o wyzwaniach logistycznych i edukacyjnych związanych z uruchomieniem systemu.
Krzysztof Kawczyński, przewodniczący Komitetu Ochrony Środowiska KIG, który przypomniał, że stawką jest nie tylko efektywność, ale też trwałość i wiarygodność całego mechanizmu.
System kaucyjny wdraża się tylko raz. Jeżeli nie zostanie prawidłowo zaimplementowany, może przynieść przykre skutki finansowe dla uczestników rynku napojów w opakowaniach objętych kaucją. Te słowa nadal pozostają aktualne
– mówił.
Jak podkreślił, kluczem jest spójne wdrożenie i akceptacja społeczna, bez których system może utracić zaufanie konsumentów. Zwrócił też uwagę, że powodzenie zależy od równoczesnego uruchomienia systemu ROP.
Miliony opakowań w obiegu to wyzwanie dla rynku
Jacek Wodzisławski, prezes Fundacji RECAL, przedstawił aktualny etap wdrażania systemu.
Implementacja systemu jest realizowana stopniowo, z uwzględnieniem trzymiesięcznego okresu przejściowego. Produkty wprowadzone w tym czasie pozostaną legalnie w obrocie. Oznacza to, że przez dużą część 2026 r. na półkach sklepowych będą dostępne opakowania bez kaucji, ale stopniowo ich miejsce zajmą opakowania kaucjonowane
Jak dodał, skala przedsięwzięcia jest bezprecedensowa – nawet 15 mld opakowań rocznie i bardzo ważne jest, żeby system nie preferował żadnego rodzaju opakowania i był „równy dla wszystkich uczestników”.
Wodzisławski zwrócił uwagę, że pełne wejście w życie systemu to proces, który będzie trwał do końca 2026 r., a jego powodzenie zależy od współpracy producentów, handlu i operatorów.
MKiS: efekty wdrożenia systemu będziemy mogli ocenić za więcej niż rok
O przygotowaniach resortu i branży mówiła Anita Sowińska, podsekretarz stanu w Ministerstwie Klimatu i Środowiska.
W tej chwili system jest w fazie rozruchu, a operatorzy deklarują, że są gotowi pod względem logistycznym i informatycznym (…). Większość sklepów powyżej 200 m kw. jest przygotowana, ale zależy nam także na mniejszych punktach zwrotu.
Sowińska zaznaczyła, że Polska jest siedemnastym krajem w Unii Europejskiej, który wdrożył system kaucyjny i drugim pod względem liczby mieszkańców – po Niemczech. Jej zdaniem pierwsze efekty będzie można ocenić na początku 2027 r., zarówno pod kątem środowiskowym, jak i ekonomicznym.
W systemie kaucyjnym możemy zebrać ponad 90 proc. opakowań – surowca bardzo wysokiej jakości, zarówno PET, aluminium, jak i szkła wielokrotnego użytku
– zaznaczała minister.
Szczelność systemu i współpraca operatorów jest kluczem do sukcesu
Podczas dyskusji przedstawiciele operatorów systemów kaucyjnych podkreślali znaczenie jednolitych standardów technologicznych i bezpieczeństwa danych.
Agata Juzyk, prezeska Reselekt, zaznaczała:
System kaucyjny musi być szczelny, bo każde opakowanie z kodem EAN może potencjalnie zostać użyte ponownie w sposób nieuprawniony. Dlatego uruchomiliśmy centralną bazę danych opakowań, która umożliwia ich precyzyjną weryfikację oraz odrzucanie nieprawidłowych zgłoszeń.
Z kolei Piotr Okurowski, prezes Kaucja.pl, zwrócił uwagę, że proces wymaga czasu.
Proces wprowadzania opakowań kaucyjnych nie wydarzy się z dnia na dzień – musi przebiegać stopniowo. W Polsce funkcjonuje siedem systemów kaucyjnych – konkurują ze sobą, ale tam, gdzie wymaga tego interes konsumenta, chcemy współpracować, również nad stworzeniem wspólnej organizacji rozliczeniowej
– mówił.
Rozszerzona Odpowiedzialność Producenta: trzeci filar nowego systemu
Rozmawiano też o projekcie ustawy o Rozszerzonej Odpowiedzialności Producenta (ROP), opublikowanym w sierpniu 2025 r. Gabriela Lenartowicz, posłanka Platformy Obywatelskiej i przewodnicząca podkomisji ds. gospodarki odpadami, podkreśliła:
W ramach prac nad ROP chcemy osiągnąć trzy główne cele: ograniczenie ilości odpadów, większą recyklowalność i promowanie opakowań wielokrotnego użytku. Jednak, aby system redystrybucyjny działał prawidłowo, potrzebne są odpowiednie mechanizmy motywujące do efektywności i ekologii.
Lenartowicz zaapelowała również o przegląd aktualnych przepisów, które powinny wspierać realizację celów środowiskowych, nie zaś utrudniać je nadmiernymi obowiązkami administracyjnymi.
Materiał chroniony prawem autorskim – zasady przedruków określa regulamin.