Nie każda osoba z problemami zdrowotnymi otrzyma rentę z tytułu niezdolności do pracy. Choć ZUS wypłaca to świadczenie wielu tysiącom osób, jego przyznanie wymaga spełnienia określonych warunków – zarówno medycznych, jak i formalnych, m.in. odpowiedniego stażu ubezpieczeniowego czy złożenia wniosku w terminie. Trzeba też pamiętać, że w przypadku niektórych chorób, np. alkoholizmu, renta przysługuje tylko w wyjątkowych sytuacjach.
Renty z ZUS poszły w górę wraz z waloryzacją emerytur i rent od 1 marca 2025 roku. Na zdjęciu premier Donald Tusk (fot. PAP/Albert Zawada)
fot. Radek Pietruszka / PAP
- Renta z tytułu niezdolności do pracy przysługuje tylko osobom, które spełniają określone warunki – są niezdolne do wykonywania zawodu, mają wymagany staż ubezpieczeniowy i ich stan zdrowia faktycznie uniemożliwia pracę.
- Od 2025 roku obowiązują nowe kwoty świadczenia: 1878,91 zł brutto dla osób całkowicie niezdolnych do pracy oraz 1409,18 zł brutto dla tych, których niezdolność jest częściowa.
- W przypadku alkoholizmu renta przysługuje wyłącznie w szczególnych okolicznościach – gdy choroba doprowadziła do trwałych uszkodzeń organizmu, np. marskości wątroby, encefalopatii lub innych powikłań potwierdzonych przez lekarza orzecznika..
Renta z ZUS wynosi 1878,91 zł miesięcznie
Renta z tytułu niezdolności do pracy to świadczenie, które wypłaca Zakład Ubezpieczeń Społecznych. Świadczenie to wzrosło w 2024 roku. Kolejna podwyżka nastąpiła 1 marca 2025.
- Renta z tytułu niezdolności do pracy: 1878,91 zł brutto.
- Renta z tytułu częściowej niezdolności do pracy: 1409,18 zł brutto.
Do wypłaty uprawnia również choroba alkoholowa. Renta taka może być przyznana przez ZUS jako renta z tytułu niezdolności do pracy, jeśli:
- lekarz orzecznik uzna, że uzależnienie od alkoholu i jego skutki (np. marskość wątroby, encefalopatia, uszkodzenie układu nerwowego) uniemożliwiają podjęcie pracy,
- osoba spełnia warunki dotyczące stażu ubezpieczeniowego.
- Nie jest to świadczenie przysługujące każdemu uzależnionemu, lecz tylko tym, u których choroba spowodowała trwałą lub długotrwałą niezdolność do pracy.
Lista chorób, które uprawniają do renty z ZUS
Na liście chorób, które najczęściej są powodem przyznania renty z ZUS są m.in.:
- choroby układu krążenia;
- choroby układu nerwowego;
- choroby układu oddechowego
- choroby oka
- zaburzenia psychiczne i zachowania, takie jak schizofrenia czy depresja;
- choroby układu nerwowego;
- nowotwory złośliwe związane z pracą;
- choroby skóry;
- przewlekłe choroby układu ruchu
- choroby zakaźne i pasożytnicze;
- choroby układu kostno-stawowego oraz mięśniowego i tkanki łącznej;
Ponadto to również choroby zawodowe, wśród których najczęściej diagnozowane są m.in.
- pylica płuc,
- choroby zakaźne,
- uszkodzenie głosu,
- ubytek słuchu,
- choroby obwodowego układu nerwowego,
- przewlekłe choroby układu ruchu,
- choroby skóry
- nowotwory złośliwe.
Dla kogo renta z ZUS? Ważne zasady
Renta z tytułu niezdolności do pracy przysługuje osobie, którą uznano za całkowicie lub częściowo niezdolną do wykonywania pracy zarobkowej z powodu stanu zdrowia.
- Całkowicie niezdolną do pracy jest osoba, która utraciła zdolność do wykonywania jakiejkolwiek pracy.
- Za częściowo niezdolną do pracy uznaje się natomiast osobę, która w znacznym stopniu utraciła zdolność do wykonywania pracy zgodnej z posiadanymi przez nią kwalifikacjami
- W przypadku stwierdzenia naruszenia sprawności organizmu w stopniu powodującym konieczność stałej lub długotrwałej opieki i pomocy innej osoby w zaspokajaniu podstawowych potrzeb życiowych orzeka się niezdolność do samodzielnej egzystencji.
Renta z tytułu niezdolności do pracy. Zasady:
- Podstawowym warunkiem uzyskania renty jest wystąpienie całkowitej lub częściowej niezdolności do pracy zarobkowej z powodu naruszenia sprawności organizmu i brak rokowań odzyskania zdolności do pracy po przekwalifikowaniu.
- Niezdolność do pracy orzekana jest na okres nie dłuższy niż 5 lat, chyba że według wiedzy medycznej nie będzie rokowań odzyskania zdolności do pracy przed upływem tego okresu, wówczas niezdolność do pracy orzeka się na okres dłuższy niż 5 lat.
- Prawo do renty szkoleniowej przysługuje osobie, która spełnia warunki wymagane do przyznania renty i otrzyma orzeczenie o celowości przekwalifikowania zawodowego ze względu na niezdolność do pracy w dotychczasowym zawodzie.
- Po przyznaniu renty organ rentowy kieruje zainteresowanego do powiatowego urzędu pracy w celu odbycia szkoleń przygotowujących do zdobycia nowego zawodu.
- Renta szkoleniowa przyznawana jest na okres 6 miesięcy. Na wniosek starosty, okres ten może zostać przedłużony maksymalnie do 30 miesięcy. Również na wniosek starosty okres 6 miesięcy może zostać skrócony,
- Renta szkoleniowa wynosi 75 proc. podstawy wymiaru renty, nie mniej jednak niż w wysokości najniższej renty z tytułu częściowej niezdolności do pracy.
- Wysokość renty z tytułu częściowej niezdolności do pracy – wynosi 75 proc. renty z tytułu całkowitej niezdolności do pracy.
- Renta stała przysługuje ubezpieczonemu którego niezdolność do pracy została uznana za trwałą.
- Renta okresowa przysługuje jeśli niezdolność do pracy ma charakter czasowy. Przysługuje ona przez okres wskazany w decyzji organu rentowego.
- Po upływie tego okresu ubezpieczony może wystąpić do ZUS z wnioskiem o przedłużenie prawa do renty na dalszy okres. Ewentualne kolejne prawo do renty uzależnione jest od wyniku ustaleń zawartych w orzeczeniu lekarza orzecznika ZUS lub komisji lekarskiej.
Prawo do renty z tytułu niezdolności do pracy przysługuje ubezpieczonemu, który spełnia łącznie następujące warunki:
- został uznany za niezdolnego do pracy,
- ma wymagany – stosowny do wieku, w którym powstała niezdolność do pracy – okres składkowy i nieskładkowy,
- niezdolność do pracy powstała w okresach ściśle określonych w ustawie, np. w okresie ubezpieczenia, zatrudnienia, pobierania zasiłku dla bezrobotnych, pobierania zasiłków z ubezpieczenia społecznego (chorobowego lub opiekuńczego) albo nie później niż w ciągu 18 miesięcy od ustania tych okresów.
Wymóg powstania niezdolności do pracy w określonym ustawą emerytalną czasie nie obowiązuje w stosunku do osoby, która spełnia łącznie następujące warunki:
- została uznana za całkowicie niezdolną do pracy,
- spełnia warunek posiadania wymaganego okresu składkowego i nieskładkowego oraz
- legitymuje się co najmniej 20-letnim (w przypadku kobiety) i 25-letnim (w przypadku mężczyzny) okresem składkowym i nieskładkowym.