W sobotę w Krakowie odbyła się liturgia pogrzebowa Elżbiety Pendereckiej, pomysłodawczyni i organizatorki przedsięwzięć artystycznych, prywatnie żony Krzysztofa Pendereckiego. W uroczystości wzięli udział przedstawiciele władz państwowych i samorządowych oraz świata kultury i nauki.

  • Gdzie spoczęła Elżbieta Penderecka?
  • Jakie odznaczenie otrzymała pośmiertnie Elżbieta Penderecka?
  • Kto żegnał Elżbietę Penderecką w imieniu środowisk twórczych?
  • Jakie festiwale organizowała Elżbieta Penderecka?

Elżbieta Penderecka została pośmiertnie uhonorowana Krzyżem Wielkim Orderu Odrodzenia Polski „w uznaniu wybitnych zasług dla RP, w szczególności w popularyzowaniu kultury muzycznej w Polsce i na świecie”. Na ręce córki odznaczenie wręczył sekretarz stanu w Kancelarii Prezydenta RP Wojciech Kolarski.

Prezydent Karol Nawrocki pożegnał Elżbietę Penderecką

„Z głębokim żalem żegnam wszechstronnie utalentowaną i rozmiłowaną w sztuce znakomitą organizatorkę, opiekunkę młodych artystów, osobę wybitnie zasłużoną dla polskiej kultury wysokiej, jej popularyzacji na kilku kontynentach” — wskazał w liście prezydent Karol Nawrocki. Podkreślił, że miano „człowieka instytucji” zyskała dzięki niezwykłej inwencji i energii, które wkładała w przygotowania wielu znaczących przedsięwzięć muzycznych w kraju i na świecie.

„Festiwale, przeglądy i koncerty okolicznościowe, którym poświęcała czas jako organizatorka, promotorka, dyrektor artystyczna, przewodnicząca rady programowej, a nade wszystko autorytet i znawczyni w materii muzycznej, były zawsze wielkimi wydarzeniami na najwyższym poziomie artystycznym i organizacyjnym” — zaznaczył prezydent.

Pierwsza dama polskiej muzyki klasycznej spoczęła w Panteonie Narodowym

Ministra kultury i dziedzictwa narodowego Marta Cienkowska podkreśliła, że sobotnia uroczystość jest pożegnaniem pierwszej damy polskiej muzyki klasycznej, wybitnej postaci kultury, „która całe życie poświęciła muzyce i artystom, tworząc przestrzeń, w której dźwięk stał się językiem ponad podziałami”.

— Potrafiła dostrzec w ludziach to, co najlepsze, szczególnie w młodych artystkach i artystach, których talent otaczała troską i zachętą. Przez pół wieku wiernie towarzyszyła swojemu mężowi Krzysztofowi Pendereckiemu, dzieląc z nim życie i pasję, współtworząc jego dzieło, pielęgnując jego dziedzictwo — wspominała Cienkowska. Dodała, że dzięki Elżbiecie Pendereckiej „zarówno Warszawa, jak i Kraków stały się miejscami spotkań największych artystów świata”.

— Byłaś kobietą światową nawet nie dlatego, że ustabilizowaliście z Krzysztofem relacje z największymi świata muzyki, ale i polityki na wszystkich kontynentach. Byłaś kobietą światową dlatego, że gdziekolwiek się pojawiałaś, to przesuwało się centrum świata. I ono było tam, gdzie ty byłaś. Nie było w tym szczypty arogancji. Była siła osobowości, kultura i zdolność podejmowania dowolnego tematu — mówił były dyrektor Teatru Wielkiego — Opery Narodowej Waldemar Dąbrowski, który żegnał Penderecką w imieniu środowisk twórczych i artystycznych.

Przyjaciel Pendereckich w przemówieniu nawiązał do słów Cypriana Kamila Norwida, który w jednym z poematów napisał, że „piękno jest kształtem miłości”. — Ja nigdy piękniejszego kształtu nie widziałem, tego norwidowskiego głębokiego sensu, niż miłość Krzysztofa i Elżbiety. Ponad 50 lat małżeństwa. Wyrafinowanie myśli, subtelność słowa, wyrazistość, a równocześnie delikatność gestu. (…) W chwilach pewnej swobody Krzysztof mówił: „Widzisz, ożeniłem się z najpiękniejszą dziewczyną Krakowa. Czas płynie, a w tej sprawie nic się nie zmienia”. Naprawdę się kochali — wspominał Waldemar Dąbrowski.

Podczas mszy zabrzmiały kompozycje Krzysztofa Pendereckiego. Oprawę muzyczną zapewnił m.in. chór Polskiego Radia — Lusławice pod batutą Macieja Tworka.

Kim była Elżbieta Penderecka?

Elżbieta Penderecka (ur. 1947 r. w Krakowie) zmarła 31 października w wieku 78 lat. Była pomysłodawczynią i organizatorką wydarzeń artystycznych w kraju i na świecie, twórczynią międzynarodowych festiwali. Angażowała się w projekty edukacyjne rozwijające młodych muzyków, wspierała kariery polskich artystów i zespołów. Przyczyniła się do powstania orkiestry kameralnej Sinfonietta Cracovia, stanowiącej oficjalną orkiestrę Krakowa.

W 1990 założyła i do 1995 r. kierowała pierwszą prywatną agencją kulturalną Heritage Promotion of Music and Art. Od 1992 pomagała mężowi w organizacji Festiwalu im. Pablo Casalsa w San Juan w Portoryko (Krzysztof Penderecki był dyrektorem artystycznym tego festiwalu w latach 1992–2002). Była współzałożycielką Europejskiej Fundacji Mozartowskiej. W latach 1996–2000 przewodniczyła radzie programowej Festiwalu Kraków 2000 — Europejskie Miasto Kultury, a w 1998 była dyrektorem artystycznym Festiwalu Krzysztofa Pendereckiego.

Stworzyła i przez 29 edycji organizowała Wielkanocny Festiwal Ludwiga van Beethovena, uznawany za jeden z najważniejszych festiwali muzyki klasycznej. Została także dyrektorem generalnym festiwalu pianistycznego zapoczątkowanego w 2004 r. w Warszawie i stanowiącego kontynuację festiwalu Mistrzowie Fortepianu — Wielkie Talenty. W 2005 r. zainicjowała powstanie Orkiestry Akademii Beethovenowskiej złożonej z najzdolniejszych studentów i absolwentów Akademii Muzycznej w Krakowie.

Od 1965 r. prowadziła sekretariat męża Krzysztofa Pendereckiego, a po śmierci kompozytora w 2020 r. dbała o zachowanie jego dziedzictwa twórczego.

(PAP)