Reconstructie: toen een grote schijnwerper was geregeld, kon de ontruiming van UvA-campus Roeterseiland beginnen
May 7, 2024
Reconstructie: toen een grote schijnwerper was geregeld, kon de ontruiming van UvA-campus Roeterseiland beginnen
by Frouke_
5 comments
Midden in de nacht braken shovels van de politie het gebarricadeerde tentenkamp op de campus Roeterseiland van de UvA af. 169 mensen werden gearresteerd. Welke overwegingen speelden rond de keiharde ontruiming en waarom gebeurde die niet eerder?
Raounak Khaddari, Tim Wagemakers en Bas Soetenhorst 7 mei 2024, 19:32 Het is de dag nadat een heel tentenkamp werd opgebouwd met zelfgebouwde barricades tegen eventueel politie-ingrijpen én nadat uiteindelijk alles werd platgebulldozerd door de ME. Na een hardhandige ontruiming door de ME werden 169 mensen gearresteerd.
Het begint allemaal rond 12 uur maandagmiddag als op de UvA-campus Roeterseiland een tentenkamp wordt opgebouwd als protest: het Gaza Solidariteitskamp. Studenten roepen de Universiteit van Amsterdam (UvA) op om economische en academische samenwerkingen met Israël te stoppen. Ze zeggen niet weg te gaan voordat dit ook echt gebeurd is. Onder begeleiding van een tamboerijn klinken continu dezelfde leuzen, waaronder: ‘From the river to the sea, Palestine will be free’ en ‘Hey hey ho ho, Israel has got to go’.
Er wordt niet meteen actie ondernomen tegen de opbouw van het kamp. De UvA overlegt dan nog met de driehoek over wat de opties zijn. Ze hopen dat er tot een oplossing gekomen kan worden door te praten met de demonstranten. De eerste uren zijn er wel autoriteiten aanwezig, maar worden er nog geen zichtbare voorbereidingen getroffen voor een ontruiming.
Een van de redenen daarvoor is dat de demonstratie samenvalt met Jom Hasjoa, de jaarlijkse herdenking van de Shoah bij de Hollandsche Schouwburg. Demissionair minister-president Mark Rutte is daar aanwezig, net als Halsema, die er een toespraak houdt.
Er wordt voor gekozen om niets te doen rond het tentenkamp tot de herdenking voorbij is. De driehoek wil zo min mogelijk ‘beweging’ rond het Roeterseiland veroorzaken, ook omdat de bezetting zo dichtbij is dat die de herdenking zou kunnen beïnvloeden of verstoren. De herdenking duurt van 19 tot 20 uur.
**Fakkels** Rond 20.30 wordt er kortstondig gevochten. Een klein groepje tegendemonstranten dringt de barricades binnen. Volgens ooggetuigen droegen ze eerst een Palestijnse sjaal als vermomming. Ze doen deze af en steken fakkels af waarmee ze op mensen aflopen. Later gooien ze deze in de menigte. Ze worden hardhandig de barricades uitgewerkt.
Buiten de barricades wordt een Israëlische vlag gedragen. Ingewijden binnen de Joodse gemeenschap zeggen een aantal tegendemonstranten te kennen. Twee tegendemonstranten krijgen stevige klappen.
Het is iets voor 21 uur als Halsema zich bij Roeterseiland meldt. Achter het pallethout dat de provisorische versperring vormt vraagt ze de demonstranten om toegang en om een gesprek. Buiten praat ze kort met een woordvoerder van de demonstratie, blijkt uit een filmpje gedeeld op X. Die zegt dat ze nog met de politie in gesprek is. Halsema: “De politie opereert in mijn opdracht, dus je kan beter met mij erover praten want ik ben verantwoordelijk voor het politieoptreden.”
Halsema zoekt toenadering: “Ik snap dat jullie allemaal eisen hebben, maar die zijn gericht tegen de UvA, niet tegen ons.” Ze zegt met de demonstranten te willen praten over een oplossing en stelt voor dat ergens binnen te doen.
Daar spreekt Halsema met decaan Agneta Fischer en rector Peter Paul Verbeek, een paar demonstranten onder wie de 19-jarige geschiedenisstudent Jessy. De burgemeester benadrukt dat zij bij het bereiken van een compromis af zou kunnen zien van politieoptreden, mits de demonstranten dan vertrekken. De politie is aanwezig, maar doet niet mee aan het gesprek.
**Lijst openbaar** Aan één eis wordt gehoor gegeven: later die avond maakt de UvA een lijst openbaar van samenwerkingen met Israëlische bedrijven en instituten. Het verbreken van de banden is volgens de UvA niet meteen haalbaar, voorgesteld wordt de banden te bevriezen en van daaruit verder met elkaar in gesprek te gaan.
Als duidelijk wordt dat de demonstranten daar niet mee akkoord gaan én niet van plan zijn te vertrekken schaalt de driehoek op en wordt ook politiecapaciteit uit andere steden gevraagd. De driehoek gaat in conclaaf, waarna besloten wordt tot ontruiming vanwege erfvredebreuk. De UvA doet daar geen aangifte van, omdat dit volgens een woordvoerder van de universiteit niet nodig is: de politie zou al ingrijpen. “Dus aangifte was niet meer nodig.”
Het protest in deze vorm zorgt voor een zeer onveilige situatie, zegt de driehoek, mede door de barricades waardoor hulpdiensten het terrein niet kunnen betreden. ‘Bij een calamiteit zouden de activisten mogelijk zelf vast komen te zitten op het terrein.’ De demonstranten zelf zijn het daarmee niet eens. Ze vinden de afsluitingen veilig genoeg en het onveiligheidsargument kul.
Opvallend is dat het dan een hele tijd rustig blijft. Er wordt regelmatig opgeroepen geen geweld te gebruiken en er wordt laat op de avond omgeroepen dat mensen die niet in aanraking willen komen met de politie, moeten vertrekken, maar verder voelt het als stilte voor de storm. Wel gaat na herhaalde oproepen van de politie om te vertrekken een grote groep studenten weg.
**Ervaren activisten** Tegelijkertijd blijven er ook nieuwe groepjes binnenkomen, lang niet allemaal studenten of docenten. De groep die overblijft, tussen de 100 en 150 man groot, bestaat naast studenten vooral ook andere demonstranten en ervaren activisten: ze zijn goed georganiseerd en weten wat ze doen. Ze halen bakstenen uit de grond, gooien die in winkelwagens en verstevigen de barricades daarmee. Volgens de organisatoren waren ze ook alleen daarvoor bedoeld.
Om 2.30 uur deelt de politie in een persbericht mee dat de Amsterdamse driehoek een opdracht tot ontruiming heeft gegeven vanwege de zeer onveilige situatie. Daarnaast vindt de driehoek dat ‘de bezetting een gewelddadig karakter kreeg doordat later op de avond massaal stenen uit de grond werden gehaald’.
**Verlichting kapot** Dat het tot 2.30 duurt voor de ME in actie komt, komt in grote mate ook door een praktisch probleem: de verlichting is kapot bij de politie, verlichting die nodig is in de nacht om veilig in actie te kunnen komen. Nadat een grote schijnwerper bij een verhuurbedrijf is geregeld, kan de ontruiming dan toch beginnen.
Om 3 uur rijdt een shovel op de eerste van vier barricades in. Enkele demonstranten gooien met bakstenen en vuurwerk naar de politie. De ontruiming is hard, constateren verslaggevers van Het Parool en is te zien op video’s online. Demonstranten die blijven staan worden weggeknuppeld en er wordt op tenten geslagen zonder dat eerst gecheckt wordt of er iemand in zit.
Volgens demonstranten wordt er ‘verschrikkelijk tekeergegaan’ en geen onderscheid gemaakt tussen oproerkraaiers en vreedzame demonstranten. “Mensen die met hun handen omhoog liepen werden geslagen door de politie. Iemand die gewond op de grond lag werd alsnog geslagen,” zegt Aiden, een van de organisatoren. Toch krijgt een handjevol aanwezigen die nadat de ME is binnengevallen besluiten te vertrekken ruimte van de ME’ers. Ze mogen weg en worden niet aangehouden
**Agent gewond** De politie benadrukt het geweld richting de politie en zegt dat een agent gewond is geraakt. De driehoek benadrukt dat aanwezige personen via oproepen door de politie herhaaldelijk de kans is geboden om vrijwillig te vertrekken. ‘Het inzetten van de politie is noodzakelijk om de orde te herstellen,’ schrijft de politie op X.
Om 4 uur worden de laatste bezetters in een bus afgevoerd. In totaal worden volgens de politie 169 mensen aangehouden, allemaal wegens erfvredebreuk, op 4 mensen na. Een iemand is opgepakt wegens belediging, drie wegens openbare geweldpleging.
Vertegenwoordigers van de Amsterdamse driehoek zijn dinsdag opnieuw in gesprek gegaan met de UvA, zegt een woordvoerder van Femke Halsema. “Om samen te kijken wat nu nodig is voor de toekomst, en wat we van elkaar verwachten”.
Kader:
>**Op basis waarvan werd ontruimd?** Volgens advocaat Willem Jebbink, die een deel van de 169 gearresteerde demonstranten bijstaat, was de ontruiming niet nodig: de demonstranten hadden afspraken gemaakt over de toegang van hulpdiensten. Daarnaast wijst hij op het tentenkamp van verzetsbeweging Occupy in 2012 op de Koekamp in Den Haag. “Dat heeft er wekenlang gestaan.”
>Maar volgens een gemeentewoordvoerder staat de gemeente sinds Occupy, dat ook in Amsterdam plaatsvond, overnachtingen in tentjes bij demonstraties niet meer toe. De politie bevestigt dat er afspraken waren tussen politie en studenten over het doorlaten van hulpdiensten.“Maar die waren gemaakt voordat de sfeer omsloeg en het grimmig werd,” aldus een politiewoordvoerder.
>Daarnaast wijst de gemeente erop dat de ontruiming maandag niet plaatsvond op basis van de Wet openbare manifestaties die bij demonstraties kan worden ingezet, maar op basis van het strafrecht en op gezag van het Openbaar Ministerie. De grond daarvoor was erfvredebreuk, wat betekent dat de betogers tegen de zin van de rechthebbende op diens terrein verbleven
>Ook dat betwist Jebbink. Hij noemt de arrestaties onrechtmatig. “Erfvredebreuk is strafbaar, maar niet als het gaat om percelen bij gebouwen die zoals dat in de wet staat, ‘voor de openbare dienst’ zijn bestemd. Dat geldt voor universiteiten. Dat is een voor het publiek vrij toegankelijk terrein. Als deze zaak voor de rechter komt, zal er gehakt van worden gemaakt.”
>Het OM blijft er dinsdag bij dat de aanhoudingen rechtmatig zijn, maar wil op dit moment niet ingaan op het argument van Jebbink.
> volgens de demonstranten wordt er (…) geen onderscheid gemaakt tussen oproerkraaiers en vreedzame demonstranten.
Volgens mij was er al best wel lang bekend dat de politie het leeg zal halen, vooral als ze eerst wachten op een schijnwerper. Genoeg tijd als ‘vreedzame demonstrant’ om dan gewoon weg te gaan toch
de Verlichting
Toch best raar dat het moment dat het meeste geweld plaatsvond, toen tegendemonstranten het protest binnenkwamen en met fakkels mensen bedreigden en gevechten startten, er niet werd ingegrepen door de politie. En dan de pro-Palestina demonstranten gewelddadig noemen. Dan heb je toch best een kronkel in je hersens.
Fijn dat we hier gewoon werk van dit soort acties maken in plaats van wekenlang een halfgebakken LARPer tentenkamp laten staan zoals in Amerika
5 comments
Midden in de nacht braken shovels van de politie het gebarricadeerde tentenkamp op de campus Roeterseiland van de UvA af. 169 mensen werden gearresteerd. Welke overwegingen speelden rond de keiharde ontruiming en waarom gebeurde die niet eerder?
Raounak Khaddari, Tim Wagemakers en Bas Soetenhorst 7 mei 2024, 19:32
Het is de dag nadat een heel tentenkamp werd opgebouwd met zelfgebouwde barricades tegen eventueel politie-ingrijpen én nadat uiteindelijk alles werd platgebulldozerd door de ME. Na een hardhandige ontruiming door de ME werden 169 mensen gearresteerd.
Het begint allemaal rond 12 uur maandagmiddag als op de UvA-campus Roeterseiland een tentenkamp wordt opgebouwd als protest: het Gaza Solidariteitskamp. Studenten roepen de Universiteit van Amsterdam (UvA) op om economische en academische samenwerkingen met Israël te stoppen. Ze zeggen niet weg te gaan voordat dit ook echt gebeurd is. Onder begeleiding van een tamboerijn klinken continu dezelfde leuzen, waaronder: ‘From the river to the sea, Palestine will be free’ en ‘Hey hey ho ho, Israel has got to go’.
Er wordt niet meteen actie ondernomen tegen de opbouw van het kamp. De UvA overlegt dan nog met de driehoek over wat de opties zijn. Ze hopen dat er tot een oplossing gekomen kan worden door te praten met de demonstranten. De eerste uren zijn er wel autoriteiten aanwezig, maar worden er nog geen zichtbare voorbereidingen getroffen voor een ontruiming.
Een van de redenen daarvoor is dat de demonstratie samenvalt met Jom Hasjoa, de jaarlijkse herdenking van de Shoah bij de Hollandsche Schouwburg. Demissionair minister-president Mark Rutte is daar aanwezig, net als Halsema, die er een toespraak houdt.
Er wordt voor gekozen om niets te doen rond het tentenkamp tot de herdenking voorbij is. De driehoek wil zo min mogelijk ‘beweging’ rond het Roeterseiland veroorzaken, ook omdat de bezetting zo dichtbij is dat die de herdenking zou kunnen beïnvloeden of verstoren. De herdenking duurt van 19 tot 20 uur.
**Fakkels**
Rond 20.30 wordt er kortstondig gevochten. Een klein groepje tegendemonstranten dringt de barricades binnen. Volgens ooggetuigen droegen ze eerst een Palestijnse sjaal als vermomming. Ze doen deze af en steken fakkels af waarmee ze op mensen aflopen. Later gooien ze deze in de menigte. Ze worden hardhandig de barricades uitgewerkt.
Buiten de barricades wordt een Israëlische vlag gedragen. Ingewijden binnen de Joodse gemeenschap zeggen een aantal tegendemonstranten te kennen. Twee tegendemonstranten krijgen stevige klappen.
Het is iets voor 21 uur als Halsema zich bij Roeterseiland meldt. Achter het pallethout dat de provisorische versperring vormt vraagt ze de demonstranten om toegang en om een gesprek. Buiten praat ze kort met een woordvoerder van de demonstratie, blijkt uit een filmpje gedeeld op X. Die zegt dat ze nog met de politie in gesprek is. Halsema: “De politie opereert in mijn opdracht, dus je kan beter met mij erover praten want ik ben verantwoordelijk voor het politieoptreden.”
Halsema zoekt toenadering: “Ik snap dat jullie allemaal eisen hebben, maar die zijn gericht tegen de UvA, niet tegen ons.” Ze zegt met de demonstranten te willen praten over een oplossing en stelt voor dat ergens binnen te doen.
Daar spreekt Halsema met decaan Agneta Fischer en rector Peter Paul Verbeek, een paar demonstranten onder wie de 19-jarige geschiedenisstudent Jessy. De burgemeester benadrukt dat zij bij het bereiken van een compromis af zou kunnen zien van politieoptreden, mits de demonstranten dan vertrekken. De politie is aanwezig, maar doet niet mee aan het gesprek.
**Lijst openbaar**
Aan één eis wordt gehoor gegeven: later die avond maakt de UvA een lijst openbaar van samenwerkingen met Israëlische bedrijven en instituten. Het verbreken van de banden is volgens de UvA niet meteen haalbaar, voorgesteld wordt de banden te bevriezen en van daaruit verder met elkaar in gesprek te gaan.
Als duidelijk wordt dat de demonstranten daar niet mee akkoord gaan én niet van plan zijn te vertrekken schaalt de driehoek op en wordt ook politiecapaciteit uit andere steden gevraagd. De driehoek gaat in conclaaf, waarna besloten wordt tot ontruiming vanwege erfvredebreuk. De UvA doet daar geen aangifte van, omdat dit volgens een woordvoerder van de universiteit niet nodig is: de politie zou al ingrijpen. “Dus aangifte was niet meer nodig.”
Het protest in deze vorm zorgt voor een zeer onveilige situatie, zegt de driehoek, mede door de barricades waardoor hulpdiensten het terrein niet kunnen betreden. ‘Bij een calamiteit zouden de activisten mogelijk zelf vast komen te zitten op het terrein.’ De demonstranten zelf zijn het daarmee niet eens. Ze vinden de afsluitingen veilig genoeg en het onveiligheidsargument kul.
Opvallend is dat het dan een hele tijd rustig blijft. Er wordt regelmatig opgeroepen geen geweld te gebruiken en er wordt laat op de avond omgeroepen dat mensen die niet in aanraking willen komen met de politie, moeten vertrekken, maar verder voelt het als stilte voor de storm. Wel gaat na herhaalde oproepen van de politie om te vertrekken een grote groep studenten weg.
**Ervaren activisten**
Tegelijkertijd blijven er ook nieuwe groepjes binnenkomen, lang niet allemaal studenten of docenten. De groep die overblijft, tussen de 100 en 150 man groot, bestaat naast studenten vooral ook andere demonstranten en ervaren activisten: ze zijn goed georganiseerd en weten wat ze doen. Ze halen bakstenen uit de grond, gooien die in winkelwagens en verstevigen de barricades daarmee. Volgens de organisatoren waren ze ook alleen daarvoor bedoeld.
Om 2.30 uur deelt de politie in een persbericht mee dat de Amsterdamse driehoek een opdracht tot ontruiming heeft gegeven vanwege de zeer onveilige situatie. Daarnaast vindt de driehoek dat ‘de bezetting een gewelddadig karakter kreeg doordat later op de avond massaal stenen uit de grond werden gehaald’.
**Verlichting kapot**
Dat het tot 2.30 duurt voor de ME in actie komt, komt in grote mate ook door een praktisch probleem: de verlichting is kapot bij de politie, verlichting die nodig is in de nacht om veilig in actie te kunnen komen. Nadat een grote schijnwerper bij een verhuurbedrijf is geregeld, kan de ontruiming dan toch beginnen.
Om 3 uur rijdt een shovel op de eerste van vier barricades in. Enkele demonstranten gooien met bakstenen en vuurwerk naar de politie. De ontruiming is hard, constateren verslaggevers van Het Parool en is te zien op video’s online. Demonstranten die blijven staan worden weggeknuppeld en er wordt op tenten geslagen zonder dat eerst gecheckt wordt of er iemand in zit.
Volgens demonstranten wordt er ‘verschrikkelijk tekeergegaan’ en geen onderscheid gemaakt tussen oproerkraaiers en vreedzame demonstranten. “Mensen die met hun handen omhoog liepen werden geslagen door de politie. Iemand die gewond op de grond lag werd alsnog geslagen,” zegt Aiden, een van de organisatoren. Toch krijgt een handjevol aanwezigen die nadat de ME is binnengevallen besluiten te vertrekken ruimte van de ME’ers. Ze mogen weg en worden niet aangehouden
**Agent gewond**
De politie benadrukt het geweld richting de politie en zegt dat een agent gewond is geraakt. De driehoek benadrukt dat aanwezige personen via oproepen door de politie herhaaldelijk de kans is geboden om vrijwillig te vertrekken. ‘Het inzetten van de politie is noodzakelijk om de orde te herstellen,’ schrijft de politie op X.
Om 4 uur worden de laatste bezetters in een bus afgevoerd. In totaal worden volgens de politie 169 mensen aangehouden, allemaal wegens erfvredebreuk, op 4 mensen na. Een iemand is opgepakt wegens belediging, drie wegens openbare geweldpleging.
Vertegenwoordigers van de Amsterdamse driehoek zijn dinsdag opnieuw in gesprek gegaan met de UvA, zegt een woordvoerder van Femke Halsema. “Om samen te kijken wat nu nodig is voor de toekomst, en wat we van elkaar verwachten”.
Kader:
>**Op basis waarvan werd ontruimd?**
Volgens advocaat Willem Jebbink, die een deel van de 169 gearresteerde demonstranten bijstaat, was de ontruiming niet nodig: de demonstranten hadden afspraken gemaakt over de toegang van hulpdiensten. Daarnaast wijst hij op het tentenkamp van verzetsbeweging Occupy in 2012 op de Koekamp in Den Haag. “Dat heeft er wekenlang gestaan.”
>Maar volgens een gemeentewoordvoerder staat de gemeente sinds Occupy, dat ook in Amsterdam plaatsvond, overnachtingen in tentjes bij demonstraties niet meer toe. De politie bevestigt dat er afspraken waren tussen politie en studenten over het doorlaten van hulpdiensten.“Maar die waren gemaakt voordat de sfeer omsloeg en het grimmig werd,” aldus een politiewoordvoerder.
>Daarnaast wijst de gemeente erop dat de ontruiming maandag niet plaatsvond op basis van de Wet openbare manifestaties die bij demonstraties kan worden ingezet, maar op basis van het strafrecht en op gezag van het Openbaar Ministerie. De grond daarvoor was erfvredebreuk, wat betekent dat de betogers tegen de zin van de rechthebbende op diens terrein verbleven
>Ook dat betwist Jebbink. Hij noemt de arrestaties onrechtmatig. “Erfvredebreuk is strafbaar, maar niet als het gaat om percelen bij gebouwen die zoals dat in de wet staat, ‘voor de openbare dienst’ zijn bestemd. Dat geldt voor universiteiten. Dat is een voor het publiek vrij toegankelijk terrein. Als deze zaak voor de rechter komt, zal er gehakt van worden gemaakt.”
>Het OM blijft er dinsdag bij dat de aanhoudingen rechtmatig zijn, maar wil op dit moment niet ingaan op het argument van Jebbink.
> volgens de demonstranten wordt er (…) geen onderscheid gemaakt tussen oproerkraaiers en vreedzame demonstranten.
Volgens mij was er al best wel lang bekend dat de politie het leeg zal halen, vooral als ze eerst wachten op een schijnwerper. Genoeg tijd als ‘vreedzame demonstrant’ om dan gewoon weg te gaan toch
de Verlichting
Toch best raar dat het moment dat het meeste geweld plaatsvond, toen tegendemonstranten het protest binnenkwamen en met fakkels mensen bedreigden en gevechten startten, er niet werd ingegrepen door de politie. En dan de pro-Palestina demonstranten gewelddadig noemen. Dan heb je toch best een kronkel in je hersens.
Fijn dat we hier gewoon werk van dit soort acties maken in plaats van wekenlang een halfgebakken LARPer tentenkamp laten staan zoals in Amerika